یزدفردا:در اين بخش اطلاعات ارزشمند و مفيدي در مورد منطقه ارس در اختيار شما قرار خواهد گرفت.
منشور توسعه سازمان منطقه آزاد تجاری - صنعتی ارس

موقعيت منطقه آزاد ارس
منطقه آزاد ارس در شمال غرب استان آذربايجانشرقي در ضلع غربي شهرستان جلفادر كرانه جنوبي رودخانه ارس واقع شده است . منطقه آزاد ارس با برخورداري از مرز مشترك با كشورهاي آذربايجان، ارمنستان و جمهوري خودمختار نخجوان و وجود خطوط ارتباطي با اروپا و منطقه قفقاز، ‌تركيه و حوزه مديترانه و قرارگيري در كريدورهاي بين المللي حمل و نقل، پيشينه تاريخي اقتصادي قابل توجه، اقليم مناسب، منابع غني آب، مراتع و ذخيره‌گاه‌هاي جنگلي، قابليت‌هاي توسعه گردشگري در زمينه¬هاي تاريخي، فرهنگي و طبيعي و ورزشي بين¬المللي و پتانسيل بالاي رشد و توسعه صنعتي، معدني، كشاورزي، خدماتي و علمي و آموزشي به طور با¬لقوه نقش حائز اهميتي را در ارتباط با چشم¬انداز بيست ساله به خود اختصاص داده است.
منطقه آزاد ارس با توجه به نزديكي با شهر تبريز و ارتباط تنگاتنگ اداري و اقتصادي با آن و امكان تعاملات علمي و آموزشي با كشورهاي همسايه و وجود نيروي انساني متخصص و كارآمد در زمينه¬هاي مختلف مي¬تواند در جهت برخورداري از دانش پيشرفته و ‌توانا در توليد علم و فن آوري مورد تاكيد سند چشم¬انداز نقش حساسي را ايفا نمايد.
موقعيت ويژة كلان شهر تبريز به عنوان پسكرانه خدماتي برتر در سطوح ملي و فراملي براي منطقه آزاد و وجود مناطق ارزشمند اكولوژيكي حفاظت شده و ذخيره¬گاه‌هاي بين¬المللي و پشتوانه¬هاي ارزشمند توسعه كشاورزي، شرايطي را فراهم كرده است كه نه تنها به پشتوانه آن، ارس منطقه¬اي برخوردار از سلامت،‌ رفاه،‌ امنيت غذايي و محيط زيست مطلوب خواهد بود، بلكه توانايي آن را دارد كه به يك منطقه بين¬المللي سلامتي و درماني تبديل شود.
وجود معادن غني (مصالح ساختماني - فلزي و غيرفلزي) و فراهم بودن زمينه توسعة بهره¬برداري از آنها و ايجاد صنايع وابسته و نزديكي به شبكه¬هاي زيربنايي از جمله خطوط نفت و گاز، خطوط راه آهن و شبكه¬هاي مخابراتي و انتقال برق، محورهاي ارتباطي اصلي و فرودگاه در حال تاسيس با عملكرد فراملي و فراهم بودن زمينه¬هاي توسعه تكنولوژي¬هاي نوين (بيوتكنولوژي، نانوتكنولوژي و IT) زمينه را براي حضور موثر در عرصه ملي در جهت رشد پرشتاب و مستمر اقتصادي و كسب جايگاه اول اقتصادي،‌علمي و فن¬آوري در منطقه، آنچنانكه در سند چشم¬انداز تصريح شده است را فراهم آورده است.

اصلي¬ترين قابليت¬هاي توسعه:
• برخورداري از مرز مشترك با كشورهاي آذربايجان، ارمنستان و جمهوري خودمختار نخجوان و وجود خطوط‌ ارتباطي ‌با اروپا، منطقه‌ قفقاز، تركيه ‌و حوزه ‌مديترانه ‌و قرارگيري در كريدورهاي بين¬المللي حمل و نقل
• موقعيت ويژة كلان شهر تبريز به عنوان مركز خدمات برتر در سطوح ملي و فراملي
• پيشينه ‌غني ‌فرهنگي ‌در پذيرش‌ نوآوري و توسعه و فرهنگ و زبان مشترك با كشورهاي همجوار
• سابقه تاريخي مركزيت تجاري منطقه و توانمنديهاي بالاي صادراتي و برخورداري از زيرساخت‌‌هاي توسعه فعاليت¬¬هاي بازرگاني از قبيل گمركات و مراكز تخليه و بارگيري كالا
• تنوع نسبي آب و هوايي و گياهي، منابع نسبتاً غني آب، باغات، مراتع و ذخيره‌گاههاي جنگلي از جمله جنگلهاي ارسباران،‌ ظرفيت مناسب توليد و مراكز پشتيبان كشاورزي بويژه براي فعاليتهاي دامي و آبزي پروري
• وجود معادن غني (مصالح ساختماني، فلزي و غيرفلزي) و فراهم بودن زمينه توسعة بهره برداري از آنها و ايجاد صنايع وابسته
• بهره‌مندي ‌نسبي از شبكه‌هاي زيربنايي از جمله خطوط نفت و گاز، خطوط راه‌آهن و شبكه‌هاي‌ انتقال‌برق و امكان تبادل برق با كشورهاي همجوار، محورهاي ارتباطي اصلي و فرودگاه در حال تاسیس با عملكرد فراملي
• وجود قابليت‌هاي توسعه فعاليت‌هاي گردشگري در زمينه¬هاي تاريخي، فرهنگي و طبيعي
• فراهم بودن زمينه¬هاي توسعه تكنولوژي¬هاي نوين ( بيوتكنولوژي، نانوتكنولوژي و IT )
• وجود مناطق ارزشمند اكولوژيكي حفاظت شده و ذخيره¬گاه‌ها
نقاط قوت منطقه آزاد ارس:
با توجه به مطالعات صورت گرفته مهمترين نقاط قوت اين منطقه به شرح زير مطرح گرديد:

• دسترسي به منابع آبي مطمئن و استفاده از ظرفيت¬هاي استفاده¬نشده.
• وجود پتانسيل بالاي توسعه كشاورزي در منطقه به ويژه در زمينه¬هاي آبزی¬پروری، توليد ميوه¬هاي نيم-گرمسيري و هسته¬دار، كشت آبي و هيدروپونيك.
• امکان گسترش صنایع تبدیلی کشاورزی و دامی.
• موقعیت ویژه ژئواكونومیكي و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و چهار راه تجاری اروپا و آسیای میانه و وجود راه¬هاي ارتباطي و مواصلاتي مناسب در پسکرانه و اتصال آن به شبكة راه¬هاي اصلي و راه¬آهن برقي به تبریز- جلفا و نزدیکی به دریای خزر و سیاه و وجود گمرك جلفا، به¬عنوان سطح یک مبادی ورودی و خروجی در مقیاس ملی.
• استعداد منطقه جهت تبدیل شدن به مگاپورت صادرات و واردات، صادرات مجدد و ترانزیت.
• دسترسي منطقه به منابع معدني پرارزش به ويژه منابع مس سونگون سیه رود، سنگ¬های تزئینی و ساختمانی و نفلین سینیت در شهرستانهای همجوار و کشورهای همسایه.
• نزديكي و همجواري با تبريز، به¬عنوان يكي از قطب‌هاي اصلي صنعتي و خدماتی كشور و دسترسي آسان به منابع انرژي فراوان و نيروي انساني ماهر.
• پتانسيل بالاي سرمايه¬گذاري در بخش ساختمان و مسكن. : پتانسيل بالاي سرمايه¬گذاري در بخش صنعت، به¬ويژه در صنايع پتروشيمي و وابسته به نفت و تجهيزات با مشاركت كشورهاي منطقه با توجه به وجود شهرك¬هاي صنعتي.
• وجود كليساي سنت استپانوس در منطقه و امکان ایجاد دسترسی آسان از آنجا به کلیسای قره¬کلیسا و طبيعت بكر شهرستان جلفا، دهكده گلستان و مرزي بودن منطقه و استفاده از ساحل رودخانة ارس و کوهها و دریاچه¬های سدهاي گلفرج و گرديان به عنوان منابع گردشگري منحصر به فرد.
• وجود بازارچه‌هاي مرزي براي خرده‌فروشي.
• برخورداري از امكانات قطب¬هاي دانشگاهي مركز استان و شهرستانهاي همجوار.
• برتری نسبی منطقه ازاد ارس در دسترسی به زیرساخت¬های ارتباط مخابراتی ملی.
• فراهم بودن امکان شکل¬گیری پایگاه¬های خدماتی.
فرصت¬هاي منطقه آزاد ارس
• با توجه به مطالعات صورت گرفته فرصت¬هاي موجود در اين منطقه به شرح زير مطرح گرديد:
• امکان جذب سرمایه از طریق ایرانیان خارج از کشور در فعالیت¬های منطقه آزاد ارس.
• امتیازات قانونی سرمایه¬گذاری در مناطق آزاد.
• جایگاه خاص شهر جلفا در كليه طرحهاي فرادست ملي، منطقه‌اي و استاني.
• فراهم بودن زمینه¬های گسترش راه¬هاي ترانزيتي پسكرانه مطابق با برنامه¬های ملی و منطقه¬ای.
• نزديكي به فرودگاه¬هاي داخلی و بين‌المللي تبريز در داخل کشور و کشورهای همجوار.
• قرارگیری منطقه آزاد ارس بر سر راه شبکه فیبرنوری شرقی-غربی، از چین تا اروپا.
• امکان ایجاد خوشه¬های صنعتی در سطح فرامنطقه¬ای.
• تقاضای فراملی برای خدمات درمانی فوق تخصصی کشورمان.
• معافيت گمركي صادرات از گرجستان به اروپا.
• امكان استفاده از فرصت¬هاي صادراتي و تامين نيازهاي تركيه و آذربايجان.
• امكان استفاده از مزاياي عضويت ارمنستان در WTO.
• موقعیت بالقوه منطقه آزاد ارس در برقراری ارتباط قفقاز جنوبی، روسیه و اروپای شرقی برای دسترسی به کشورهای هند، پاکستان، افغانستان، ترکیه، عراق و کشورهای حاشیه خلیج فارس.
• دسترسي به بازار آسیای میانه به دلیل اشتراكات تاریخی و فرهنگی به عنوان بازار هدف.
• پتانسیل¬ خوب همکاری و تعامل با جمهوری¬های CIS در چارچوب سازمان¬های منطقه¬ای نظیر اکو، شانگ¬های، گوام و اوراسیا.
• الزام حمایت دولت از منطقه آزاد ارس به واسطه نقش تعاملي آن با کشورهای CIS و به ویژه کشورهای حوزه قفقاز جنوبی.
• فراهم شدن زمینه افزایش سرمایه¬گذاری و جلب مشارکت بخش خصوصی به¬واسطه ابلاغ سیاست¬های کلی اصل 44.
• كاهش تسلط وجه دولتی در منطقه آزاد ارس براثر رعایت سیاست¬های کلی اصل 44.
• تقاضاي فراملي به ويژه در بازار حوزه¬هاي پيراموني كشور براي خدمات آموزش عالي قابل عرضه استان و كشور.

رئوس اهداف و جهت گيريهاي كلي منطقه آزاد ارس

اهداف كلي و در ذيل آن، اهداف جزئي منطقه آزاد ارس به شرح ذيل فهرست مي شوند:
حضور موثر در ترتيبات منطقه اي:
1- ايجاد مركزيتي براي تعديل تنش هاي قومي و سياسي در منطقه
2- حضور فعال در فعل و انفعالات حوزه ژئواستراتژيكي منطقه قفقاز با هماهنگي هاي لازم در سطح ملي.
ايجاد تمهيدات براي گسترش خدمات ترانزيتي:
1- احداث فرودگاه با عملكرد ملي و فراملي
2- توسعه، تكميل، تجهيز، افزايش كارايي و استفاده بهينه از شبكه هاي ارتباطي جاده اي و ريلي با عملكرد ملي و فراملي
3- پيگيري درباره تقويت محورهاي ترانزيت سرخس - جلفا (كريدور شرق - غرب) و جلفا - خرمشهر و بندر عباس - جلفا (در راستاي كريدور شمال - جنوب) و تكميل و ساماندهي مسير هاي ترانزيتي بازرگان - جلفا و تبريز - جلفا
4- همكاري در احداث خط آهن موازي خط آهن تخريب شده آذربايجان - ارمنستان و اتصال به راه آهن آذربايجان و روسيه.
5- ظرفيت سازي براي گسترش ارتباط ترانزيتي قابل اتكا از مبداء جلفا به كشور هاي ارمنستان، آذربايجان، جمهوري خودمختار نخجوان، گرجستان، اكراين و جنوب روسيه.
6- تشويق سرمايه گذاري براي بهره گيري مناسب از قابليت هاي ترانزيتي كشور در صادرات مجدد كالا.
7- تجهيز و توسعه گمركات و ايجاد كانون انبار هاي دپوي كالاهاي ترانزيتي و صادراتي به قفقاز و اروپا به عنوان مگاپورت ترانزيت و حمل و نقل كالا .
توسعه توليدات صنعتي و معدني با توجه به مزيت هاي منطقه بويژه در زمينه تامين انرژي:
1- تقويت و تشويق واحد هاي توليدي كوچك و متوسط.
2- ظرفيت سازي براي توسعه واحد هاي پائين دستي صنايع پتروشيمي و فراوري مشتقات نفتي .
3- بهره برداري از قابليت هاي معدني و توسعه صنايع وابسته .
4- ظرفيت سازي براي توسعه صنايع تبديلي با توجه به تقاضاي بازارهاي پيراموني و خاور دور .
توسعه بازرگاني و حضور در بازار هاي جهاني:
1- ايجاد زمينه هاي جذب سرمايه گذاري خارجي همراه با انتقال فن آوري .
2- استقرار بازار متشكل سرمايه و توسعه بازار هاي مالي و خدمات تجاري .
3- جذب و تقويت و تجهيز خدمات برتر بانكي، بيمه اي، گمركي، سرمايه گذاري، مخابراتي و ساير خدمات دستگاههاي دولتي.
4- تشويق و حمايت از صادرات و تأمين بخشي از نياز هاي وارداتي كشور
5- ايجاد مركز تجارت الكترونيكي.
6- توسعه و تجهيز بازارچه هاي مرزي با توجه به شرايط قانوني منطقه آزاد ارس و وضعيت موجود واردات كالاهاي مسافري از مناطق آزاد.
توسعه گردشگري :
1- ايجاد زير ساخت هاي گردشگري
2- ظرفيت سازي در زمينه جذب گردشگران درماني، ورزشي، فرهنگي، تاريخي، طبيعت گردي و شكاردوست .
3- ايجاد دهكده هاي سلامت و توريسم .
توسعه آموزش عالي و فن آوري هاي جديد:
1- توسعه فن آوري اطلاعات و ارتباطاتً ICT ً و ارتقاء سطح مهارتها و تجهيز نيروي انساني
2- جذب نيروي متخصص و صاحبنظر از سرزمين اصلي و خارج از كشور
3- ايجاد قطب دانشگاهي بين المللي و گسترش مراكز و فعاليت هاي پژوهشي

بهره برداري بهينه از امكانات و مزيت ها در جهت گسترش توليد و نوآوري در بخش كشاورزي:
1- توسعه توليدات ماشين آلات كشاورزي
2- ظرفيت سازي براي كشت گلخانه اي، هيدروپونيك، ارگانيك و نوآوري محصولات كشاورزي (زراعي، باغداري، ماكيان، حيوانات وحشي، آبزيان و كرم ابريشم)
3- همكاري با پسكرانه در جهت افزايش توليدفرآورده هاي دامي و كشاورزي و تجاري.
ايجاد فضا هاي نوين كالبدي نماينگر چهره اي نو از جمهوري اسلامي ايران :
1- نهايي كردن محدوده جغرافيايي منطقه و تهيه طرحهاي جامع و تفصيلي
2- فراهم سازي الزامات بازگرداندن رونق جمعيتي و ساماندهي اسكان در محدوده منطقه آزاد.



سازمان فضائي منطقه آزاد ارس در طرح جامع:
سازمان منطقه آزاد ارس بر اساس خروجي سند راهبردي و گزاره هاي ماموريتي ، ابتدا بيانيه ماموريت را استخراج و سپس فضا و كالبد هاي لازم را به صورت كف (حداقل) در طرح جامع خود تحت عنوان Master Plan بعنوان اولين لايه برنامه ريزي كالبدي منطقه جايابي نموده و سازمان فضائي را با رعايت كليه اصول برنامه ريزي و به ازاي هر فعاليت تخصيص داده است. جهت اجرايي شدن آماده سازي هاي لازم براي انجام پروژه هاي فيزيكي قطعاً يكي از ضروريات، تهيه و تدوين طرحهاي مطالعاتي تحت عنوان طرحهاي تفصيلي مي باشد. لذا سازمان پس از استخراج گزاره هاي ماموريتي به شرح زير در تعاقب به تعريف طرحهاي مطالعاتي تفصيلي پرداخته است.
سازمان فضائي منطقه عبارت است از :
- شبكه بندي معابر منطقه ( شرياني . دسترسي )
- منطقه بندي كاربري و تراكمي اراضي به شرح زير :
- منطقه مسكوني در سه سطح تراكمي ( كم، متوسط، زياد )
- صنايع و كارگاهها ( صنايع تبديلي، صنايع سنگين، صنايع Hi-Tech ، توليد انرژي، توليد مصالح ساختماني )
- فعاليت هاي كشاورزي ( شهرك گلخانه اي، كشت مكانيزه، شهرك توليد پروتئين يعني شهرك شيلات و سايتهاي پرورش دام و طيور )
- مجتمع هاي آموزش عالي و پژوهشي ( آموزش عالي، پژوهش و فن آوري، خدمات بهداشتي و درماني و آموزش پزشكي )
- دهكده ورزشي ( ورزشهاي بين المللي و محل ارودگاههاي بين المللي ورزشي و محل برگزاري مسابقات ورزشي )
- دهكده سلامت ( آموزشي ، درماني ، اقامتي ، و تفريحي و ....)
- بارانداز و انبار ( سايتهاي گمركي و انبارهاي عمومي ، محل تخليه و بارگيري كالا جهت صادرات ، واردات ، و صادرات مجدد و مگاپورت و ...)
- نمايشگاه بين المللي ( براي نمايش كالاهاي توليدي منطقه آزاد ارس و ساير مناطق آزاد ايران و حوزه منطقه و نمايش كالاهاي توليدي جهان و خصوصاٌ كشورهاي منطقه با رويكرد جهاني )
- C . B . D . مركز ارشادي و تجاري شهر ( محل استقرار فعاليتهاي كسب و كار وكاربريهاي مرتبط )
- شهرك فرودگاهي ( فرودگاه بين المللي با ريرساختها و كاربريهاي مرتبط و مورد نياز و ...)
- پهنه هاي مربوط به اقامت و تفرج .( سايت تفرجگاهي گرديان و منطقه و آثار تاريجي و طبيعي و فرهنگي منطقه و ........ براي جذب گردشگران داخلي و خارجي ).
- پهنه مربوط به كاربريهاي حساس به آسيب پذيري

ابعاد منطقه
منطقه آزاد ارس در شمالغرب ايران در نقطه صفر مرزي در مجاورت با کشورهای ارمنستان، آذربايجان و جمهوري خودمختار نخجوان استقرار يافته است.
بر اساس مصوبه هیات وزیران در تاریخ 7/4/1384 به شماره 20708/ت530820 محدوده منطقه آزاد ارس شامل 9700 هکتار از اراضی منطقه می شد که براساس مصوبه جدید این هیات محترم در 14/9/1387 , محدوده این منطقه به 51 هزار هکتار شامل بخشهايي از 2 شهرستان جلفا و كليبر افزایش یافت .
این محدوده ابلاغی در بخش متصل، محدوده اصلی را از 9700 هکتار به 20500 هکتار افزایش داده است و در 3 بخش منفصل نیز قسمتی از شهرستان كليبر به وسعت 24 هزار هكتار (موسوم به قلي بيگ لو) و اراضي اطراف سد خدآفرين به وسعت 6100 هكتار و محدوده گمرك نوردوز ( مرز ایران با ارمنستان) به وسعت 240 هكتار جمعاً به وسعت 51000 هكتار كل محدوده منطقه آزاد ارس را تشكيل مي دهد.
آب و هوا

دما يكي از مهمترين عناصر آب وهوايي است كه درارتباط مستقيم با عامل عرض جغرافيايي وارتفاع تعيين مي شود.شهر جلفا كه از سال ها پيش داراي ايستگاه سينوپتيك بوده است درارتفاع 704 متري از سطح درياهاي آزاد واقع شده است واز اين نظر در بين شهرهاي استان آذربايجان شرقي ( به جز دوشهر بسيار كوچك سيه رود ونوچه مهر كه آن ها نيز درشرق شهرستان جلفا قرارگرفته اند)،كمترين ارتفاع را به خود اختصاص داده است.به عبارت ديگر مي توان گفت كه شهر جلفا ومنطقة آزاد ارس دراين استان درپست ترين نقطة استان واقع شده است.اين موقعيت ارتفاعي درمجموع به رغم آن كه جلفا درشمالي‌ترين ناحيه كشور يعني درعرض جغرافيايي 38درجه و45دقيقه قرارگرفته،موجب تعديل درجه حرارت آن نسبت به نقاط هم عرض آن در آذربايجان شده است. ارتفاع پايين درمجموع موجب افزايش درجه حرارت درشهر جلفا وهمچنين دشت گلفرج نسبت به نواحي كوهستاني پيرامون و بلند ناحيه شده است. درجدول 1-1 خصوصيات مختلف دمايي سالانة شهر جلفا دريك دورة 23 ساله نشان داده شده است.
جدول1-1 ويژگي هاي دماي سالانه درشهر جلفا
ايستگاه
ارتفاع (متر)
ميانگين دماي سالانه
حدا‌كثر مطلق دما
حداقل مطلق دما
ميانگين حداقل دما
ميانگين حداكثر دما
تعداد روزهاي يخبندان درسال
جلفا
704
15.2
44
20-
9.1
20.3
73

اين جدول به خوبي وضعيت كلي تغييردرجة حرارت درطول سال را درشهر جلفا نشان مي دهد.به رغم آن كه ميانگين درجه حرارت سالانه 15.2 درجه سانتيگراد است ولي درجة حرارت درطول سال مي تواند تا بيش از 60 درجه نوسان داشته و درتابستان امكان افزايش دمابه دليل ارتفاع كم درمنطقه تا44درجه ودرزمستان نيز اين امكان وجوددارد كه دما تا20- درجه سانتيگراد پايين بيايد. هرچند اين طيف دماي افراطي، اتفاقي بوده و در روزهاي نادري از سال اتفاق مي‌افتد ولي امكان وقوع آنهادرهرحال براي شهر جلفادرفصول گرم وسرد سال كاملاميسر است.
جمعیت

بر اساس نتايج اوليه سرشماري 1385 جمعيت اين شهرستان در فاصله سالهاي 1375تا 1385 رو به كاهش بوده و به طور متوسط سالانه0.5 درصد از آن كاسته شده است . جمعيت شهري از 31.4 هزار نفر به 35.4 هزار نفر افزايش يافته و جمعيت روستائي از 23.1 هزار نفر به 16.5هزار نفر كاسته شده استكه بخشي از افزايش جمعيت شهري نيز ناشي از تبديل آبادي سيه رود به شهر است . كاهش جمعيت اين شهرستان در عين حال كه مي تواند ناشي از كاهش سطح باروري باشد ، همچنان مي تواند ناشي از كاهش فعاليتهاي گمرگ جلفا نيز به حساب آيد كه با تقليل محسوس آن، حالت يك شهر شركتي از رونق افتاده را ، به شهر جلفا وبه تبع آن به هادي شهر و آباديهاي پيراموني داده است . از اين رو شروع و توسعه فعاليتهاي منطقه آزاد تجاري و صنعتي ارس فرصت گرانبهائي براي توسعه ورونق مجدد اين منطقه تواند بود .
با صرفنظر كردن از يافته هاي اوليه سرشماري سال 1385، كه فعلأ از روي آن نمي توان به بحث تفصيليتري پرداخت ،بايد گفت كه در طول مدت 30 سال از 1345 تا 1375، جمعيت شهرها و آباديهاي سال 1375 اين شهرستان 2.11 برابر، جمعيت نقاط شهري آن 6.22 برابر و جمعيت نقاط روستائي آن 1.11 برابر شده است. در صورتي كه شهر كنوني جلفا كه در سالهاي 1345 و 1355 كه هنوز به شهر تبديل نشده بود به همان صورت روستا محسوب شود جمعيت شهري در اين مدت 8.40 برابر و جمعيت روستائي 1.05 برابر گشته است.
اين وضع به معني تغيير سيماي جمعيتي اين شهرستان از حالت روستائي (85.5 درصد روستائي) در سال 1345 به حالت شهري (57.6 درصد شهري) در سال 1375 و سرعت شهرنشيني در آن است.
  • نيروی انسانی
ساده‌ترين بيان از وضع نيروي انساني منطقه، تعيين جمعيت در سنين كار و فعاليت، ميزانهاي فعاليت و نسبتهاي اشتغال و بيكاري است.
براساس يافته‌هاي سرشماري سال 1375، جمعيت در سنين كار و فعاليت، جمعيت فعال، جمعيت شاغل و بيكار شهرستان جلفا به تفكيك بيكاران قبلاً شاغل و قبلاً غيرشاغل نقاط شهري و روستائي آن شهرستان بر حسب جنس به شرح زير است:
جدول 1. ويژگيهاي جمعيتي نيروي انساني شهرستان جلفا به تفكيك جنس و شهر و روستا در سال 1375
 
كل شهرستان
شهري
روستائي
كل
مرد
زن
كل
مرد
زن
كل جمعيت
54583
31449
15849
15600
23134
11615
11519
15 ساله و بيشتر
35318
20459
10225
10234
14859
7366
7493
فعال
14754
8476
7477
999
6278
5892
386
شاغل
12916
7217
6550
667
5699
5340
359
بيكار
1838
1259
927
333
479
552
27
قبلاً جوياي كار
378
216
208
8
162
159
3
قبلاً غيرجوياي كار
1460
1043
719
324
417
393
24
مأخذ : سرشماري 1375 شهرستان جلفا
  • تركيب سني و جنسي جمعيت
به طور كلي، همانگونه از جدول شماره (2) بر مي آيد، بخش اعظم جمعيت شهرستان مربوط به گروههاي كمتر از 14 ساله است، به نحوي كه اين بخش، به تنهايي معادل 57.63 درصد از كل جمعيت شهرستان را به خود اختصاص مي دهد.

جدول شماره (2): جمعيت شهرستان جلفا بر حسب گروههاي سني، به تفكيك جنس (1375)
گروه سني
كل جمعيت
تعداد زن (نفر)
نسبت جنسي *
تعداد (نفر)
نسبت (درصد)
اطفال (كمتر از يك ساله)
680
1.25
319
113
نوباوگان(1ـ 5 ساله)
4675
8.56
2296
104
كودكان (6 ـ10 ساله)
7183
13.16
3510
105
نوجوانان (11ـ14 ساله)
6726
12.32
3267
106
جوانان (15ـ24 ساله)
12193
22.34
6045
102
ميانسالان (25ـ64 ساله)
19863
36.39
10061
97
بزرگسالان (5 ساله به بالا)
3261
8.97
1621
101
نا مشخص
2
0
0
0
* نسبت مردان به زنان كه معمولاً به صورت درصد بيان مي شود



  • پوشش گياهي منطقه آزاد ارس
منطقه جلفا و ارسباران از نظر گياهشناسي بطور كلي جزء ناحيه اصلي اروپ - سيبري و بخش فرعي تر آن با نام هيركانين است كه از مغرب تا ارسباران و از مشرق تا جنگل هاي گلستان ادامه دارد و مساحت آن با درنظر گرفتن جنگل هاي ارسباران به 3 ميليون هكتار مي رسد. اين ناحيه در تمام فصول بوسيله باران و برف مشروب مي گردد. نوسان حرارت آن زياد و زمستانش معمولاً سخت و شديد مي باشد، هر چند در مجاورت اقيانوس ها و درياها داراي زمستاني مطبوع تر و معتدل تر است.
جنگل هاي ارسباران يا قراچه داغ كه در آذربايجانشرقي قرار گرفته است جز جنگل هاي نيمه مرطوب بوده كه از جامعه بلوطستان و مشتقات آن، با درختان غالب اوري و ممرز تشكيل مي شود.
پوشش گياهي در دو طرف رودخانه در ساحلهاي ايران و آذربايجان نسبتاً متنوع مي باشد. پوشش گياهي شامل نيزار، بوته زار و در برخي مناطق پوشش درختچه هاي گز مي باشد. جهت شناخت انواع كلي گونه هاي گياهي شهرستان جلفا به منطقه كيامكي كه از نواحي نسبتاً غني به لحاظ پوشش گياهي مي باشد، به شرح زير مي پردازيم:
  • منطقه كيامكي:
اين منطقه در شمال غربي استان آذربايجان شرقي قرار گرفته و بخش قابل توجه از آن كه عمدتاً در محدوده شهرستان جلفا قرار گرفته، به عنوان منطقه تحت حفاظت «سازمان حفظ محيط زيست» اعلام شده است. اين منطقه كه بخش اعظم آن را نواحي كوهستاني قره داغ در بر مي گيرد، از بخشهاي استپي و تپه ماهوري هاي بلند تشكيل مي شود.
در مراتع ميان بند آن «درمنه» و در كنار آن، علفهاي مرتعي مانند: سيرك Allium SP، چمن Poa SP و آويشن Thymus و در مراتع با روي آن جوامعي از انواع گون Astragalus و ساير گونه هاي بالشتكي مي رويد. از ديگر گياهان منطقه مي توان گل قاصد، شقايق، فرفيون، بومادران، قدوم، بارهنگ، جو، يونجه زرد، شبدر، تلخه، شاهتره، خاكشيرتلخ، بولاغ اوتي، لاله واژگون، ختمي و مانند آنها را نام برد.


گردشگری

آمار مربوط به سيماي شهرستان در بخش ميراث فرهنگي و گردشگري
عنوان
واحد
شهرستان جلفا
استان
درصد سهم شهرستان از استان
تعداد هتل و مهمان سرا
باب
1
23
4.35
ظرفيت اقامتي هتلها و مهمان‌سراها
تخت
44
2386
1.84
تعداد مهمان‌پذيرها
باب
7
70
10.00
ظرفيت اقامتي مهمان پذيرها
تخت
157
2954
5.31
تعداد موزه
باب
0
7
0.00
تعداد بازديدكنندگان از موزه طي سال
نفر
0
208597
0.00
تعداد آثار تاريخي نيازمند حفاظت
اثر
26
523
4.97
تعداد آثار تاريخي حفاظت شده
اثر
6
101
5.94
تعداد جاذبه‌هاي تاريخي واجد ارزش بين‌المللي
اثر
1
8
12.50


  • الف)هتل:
در حال حاضر در جلفا هتلی وجود ندارد ولی پروژه هتل 4ستاره ارس از طرف سازمان منطقه آزاد ارس تعریف شده و توسط پیمانکار ترک در حال اجراست و در آینده نزدیک آماده بهره برداری و استفاده خواهد شد.
  • ب)مهمان سرا:
تنها مهمان سرای موجود در جلفا مهمان سرای جهانگردی جلفا متعلق به شرکت سرمایه گذاری توسعه ایرانگردی میباشد و دارای امکانات زیر میباشد:
  • تعداد اتاق : 17 اتاق 2تخته و 2سوئیت با تخت اضافه (ظرفیت 40نفر)
  • حمام : تعداد 11 اتاق دارای حمام اختصاصی میباشد و برای مابقی اتاقها در طبقه دوم مهمان سرا 2سرویس حمام در 2طرف سالن به طور جداگانه ویژه خانمها و آقایان در نظر گرفته شده است.
مهمان سرا دارای لابی و رستوران میباشد و از فضای باز محوطه حیاط به عنوان پارکینگ استفاده میشود.
توضیح اینکه مهمان سرای جهانگردی جلفا در پی مذاکرات مدیرعامل محترم سازمان با شرکت سرمایه گذاری توسعه ایرانگردی و به طور کامل تجهیز و تعمیر شده است و به عنوان مهمان سرای 1ستاره top قابل بهره برداری میباشد.
بر اساس بررسی های انجام شده سطح اشغال اتاقهای این مهمان سرا در حدود 75% کل اتاقها در طول سال است. بدین ترتیب که در حدود 50% این میهمانان در شش ماهه اول سال high season و 25% بعدی در شش ماهه دوم سال low season میباشد.
مسافرین اقامت کننده در این محل شامل گردشگران و مسافرین کاری یا عبوری میباشد که گردشگران فقط در شش ماهه اول سال اقامت دارند.
  • ضریب افزایش اقامت مسافران پس از تجهیز مهمان سرا:
به گفته آتش بار مدیر مهمان سرای جهانگردی جلفا اطلاع رسانی صحیحی از سوی شرکت توسعه ایرانگردی در انعکاس تجهیز این مرکز صورت نگرفته ولی با این حال تعداد مسافران این مرکز در حدود 20% افزایش داشته است. همچنین این مهمان سرا موفق به عقد قرارداد و اجاره اتاق به ادارات شهر شده است.
مهمان سرای جهانگردی جلفا مجهز به سیستم پایانه الکترونیکی سفر کارت ملی گشته و همچنین نمایندگی ارائه ین های سفر شرکت توسعه ایرانگردی را دارا میباشد.
  • ج)مهمان پذیر - مسافرخانه:
در شهرستان جلفا تعداد 7 مهمان پذیر فعالیت دارند و تقریبا در طول ایام هفته پذیرای میهمانان زیادی هستند ولی اکثر میهمانان مسافر خانه ها گردشگر نبوده و بیشتر به خاطر سفرهای کاری به جلفا مسافرت کرده اند و این مهمانپذیرها کاملا ساده بوده و فقط برای اقامت شبانه کاربرد دارند.
  • مهمانپذیرهای شهر جلفا عبارتند از :
  • 1 - مهمان پذیر دریا (درجه 3 )
آدرس : فلکه عاشورا - خیابان ولایت فقیه
  • 2 - مهمان پذیر آذربایجان (درجه 2 )
آدرس : فلکه عاشورا - خیابان ولایت فقیه

  • 3 - مهمان پذیر درنا ( درجه 3 )
آدرس : فلکه عاشورا - خیابان ولایت فقیه

  • 4 - مهمان پذیر ارس (درجه 3 )
آدرس : خیابان امام خمینی - خیابان شهید چمران

  • 5 - مهمان پذیر شهریار ( درجه 3 )
آدرس : فلکه عاشورا - خیابان پل چوبی

  • 6 - مهمان پذیر و رستوران حاتم ( درجه 2 )
آدرس : فلکه عاشورا


  • 7- مهمان پذیر و رستوران خرم ( درجه 1 )
آدرس : خیابان امام خمینی - نرسیده به مخابرات - کوی خرم

  • د ) متل INN:
شهرستان جلفا با اینکه در مسیر تردد و ترانزیت کامیون ها و خودروهای شخصی و مسافرین به کشورهای ارمنستان و نخجوان میباشد متاسفانه دارای متل ( مسافرخانه,رستوران و تعمیرگاه بین راهی ) نمی باشد و امید است با توسعه روزافزون سازمان منطقه آزاد ارس و شهرستان جلفا و مشارکت بخش خصوصی در احداث متل این امر تحقق یابد.
  • و ) کمپینگ :
در حال حاضر کمپینگ یا اقامتگاه های خانوادگی مشابه آن در جلفا وجود ندارد ولی درآینده نزدیک با اجرای طرحهای مصوب گردشگری منطقه آزاد ارس در جلفا و منطقه نمونه گردشگری ساحل ارس در دشت گردیان با سرمایه گذاری بخش خصوصی در چندین نقطه از جلفا کمپینگ احداث خواهد شد.
مهمانسراي جهانگردي جلفا
3022220 -0492
 هتل هادی
3042518 -0492
غذاخوري حاج علي خرم
3022207 -0492
غذاخوري حاتم
3022828 -0492
مهمانپذيري آذربايجان
3023104 -0492
غذاخوري اولدوز
3022587 -0492
مهمانپذيري درنا
3023812 -0492
مهمانپذيري ارس
3022256 -0492

حمل و نقل

شبكه جاده‌اي استان آذربايجان شرقي در مجموع حدود 2753.9 كيلومتر راه مي‌باشد كه حدود 4.2 درصد از كل شبكه ارتباطي بزرگراه اصلي و فرعي كشور را شامل مي‌شود. در ضمن 5000 كيلومتر شبكه راه روستايي نيز در بين بيش از سه هزار روستاي استان كشيده شده است. ( طرح پايه آمايش استان آذربايجان شرقي، تحليل وضع موجود سازمان فضايي، جلد پنجم؛ سازمان مديريت و برنامه‌ريزي استان آذربايجان شرقي؛ 1384) شبكه‌هاي جاده‌اي ترانزيتي استان استخوانبندي شبكه ارتباطي استاني را تشكيل مي‌دهند. دو محور ميانه - تبريز - جلفا و بازرگان در كنار محور تبريز - مياندوآب مهمترين شبكه ارتباطي جاده‌اي استان مي‌باشند كه ساير شبكه‌هاي زيربنايي استان حول همين دو محور متمركز شده‌اند. در واقع محور تبريز - جلفا - خداآفرين - اصلاندوز ارتباط مبادي ورودي و خروجي استان را از طريق جلفا، نوردوز ، و خداآفرين با كشورهاي ارمنستان و آذربايجان و جمهوري خودمختار نخجوان برقرار ساخته است.
شهرستان جلفا با مساحتي در حدود 1670.31 كيلومتر مربع داراي وضعيتي مطلوب از نظر استقرار كمي و كيفي شبكه جاده‌اي مي‌باشد. اين شهرستان داراي حدوداً 226.5 كيلومتر از انواع راه‌ها بوده (سيماي شهرستان جلفا ؛ سازمان مديريت و برنامه‌ريزي آذربايجن شرقي، معاونت بودجه؛ اسفند 1383)، يعني 8.2 درصد كل راههاي استان را دراختيار دارد كه در مقايسه با ساير شهرستان‌هاي استان در رده سوم قرار گرفته است.
جدول شماره 1-8 : طول راهها به تفكيك نوع راه در شهرستان جلفا
عنوان
طول آزادراه‌ها
طول بزرگراه‌ها
طول راه‌هاي اصلي
طول راه‌هاي فرعي
مجموع كل راه‌ها
آسفالت
شني
آسفالت
شني
جلفا
0
0
37.5
1621
27
199.5
27
استان
28.7
107.1
956.6
1343
318.5
2435.4
318.5
سهم شهرستان (درصد)
0
0
3.9
12.1
8.5
8.2
8.5


جدول شماره 2-8 : درصد انواع راه‌ها به كل راه‌ها و به تفكيك نوع راه در شهرستان جلفا
عنوان
طول آزادراه‌ها
طول بزرگراه‌ها
طول راه‌هاي اصلي
طول راه‌هاي فرعي
مجموع كل راه‌ها
آسفالت
شني
آسفالت
شني
جلفا
0
0
16.56
71.52
11.92
88.08
11.92
استان
1.04
3.89
34.74
47.77
11.57
88.43
11.57
مأخذ: اداره كل راه و ترابري استان

شاخص تراكم كل انواع راههاي شهرستان جلفا برابر 13.56 كيلومتر مي‌باشد كه در استان در رتبه اول قرار داشته و از اين حيث در مقايسه با شهرستان‌هاي ديگر استان در وضعيت مناسبي قرار دارد.
جدول شماره 3-8 : تراكم انواع راه‌ها در شهرستان
عنوان
مساحت (كيلومتر مربع)
تراكم أزاد راه‌ها (درصد كيلومتر مربع)
تراكم بزرگراه‌ها (درصد كيلومتر مربع)
تراكم راه‌هاي اصلي (درصد كيلومتر مربع)
تراكم راه‌هاي فرعي (درصد كيلومتر مربع)
تراكم كل انواع راه‌ها (درصد كيلومتر مربع)
جلفا
1670
0
0
2.245
11.315
13.560
استان
45490.88
0.063
0.235
2.103
3.652
6.054
نسبت شهرستان به استان
0.037
0
0
1.068
3.098
2.240
مأخذ: اداره كل راه و ترابري استان

ميزان جابجايي مسافر و بار در شهرستان جلفا در سال 1382 توسط حمل و نقل جاده‌اي به ترتيب 180.768 نفر (ميانگين روزانه 495 نفر) و 167.759 تن (ميانگين روزانه 460 تن يا معادل حدود 32 تريلي) بوده است كه در مقايسه با شهرستان‌هاي ديگر استان، به ترتيب در رتبه يازدهم و هشتم دارد. در محدوده شهر جلفا يك پايانه مسافري، 5 گاراژ و يك راهدار در خانه وجود دارد (جدول شماره 4-8)
جدول شماره 4-8 تعداد مراكز حمل و نقل و پاسگاه پليس راه در استان و شهرستان در سال 1382
عنوان
تعداد پايانه مسافربري
تعداد پايانه باربري
تعداد پاسگاه پليس راه
تعداد راهدارخانه
مالكيت شهرداري
مالكيت خصوصي
تعداد گاراژ
جمع كل
جلفا
1
0
5
6
0
0
1
استان
11
26
83
120
1
10
21
سهم شهرستان (درصد)
9.1
0
6
5
0
0
4.8
مأخذ: اداره كل راه و ترابري استان

  • حمل و نقل ريلي
شبكه ريلي استان ﺁذربايجان شرقي از 601.172 كيلومتر خط اصلي و 135.161 كيلومتر خط فرعي تشكيل يافته است.
شبكه ريلي كشوري دراين استان ميانه را به مراغه و تبريز متصل مي‌كند و تبريز را از طريق صوفيان به ايستگاه رازي (مرز تركيه) در شمال غرب كشور و از طريق مرند به مرز جلفا در شمال استان مي‌رساند در واقع پراكندگي شبكه راه‌ﺁهن استان به گونه‌اي است كه بين هشت مركز شهرستان از 14 شهرستان اين استان و تعدادي از شهرهاي واقع در مسير خود ارتباط برقرار مي‌كند. شبكه راه‌أهن شهرستان جلفا كه ارتباط شهرستان را از طريق شبكه سراسري به مرز جمهوري خودمختار نخجوان و بالعكس به داخل كشور ميسر كرده است، داراي 609/31 كيلومتر خط اصلي و 67.465 كيلومتر خط فرعي مي‌باشد، كه به ترتيب 5.3 و 4.99 درصد خطوط راه‌أهن استان را به خود اختصاص داده است و تراكم خطوط أهن در شهرستان را به 931/5 كيلومتر در هر صد كيلومتر مربع رسانيده است. اين شبكه حمل و نقل ريلي ظرفيت جابجايي 54750 نفر مسافر در سال و 44445 تن بار در سال را دارد، كه ميزان مسافر جابجا شده شهرستان در سال 1382، 43853 نفر و بار حمل شده 21403 تن بوده است. بدين ترتيب در اين سال از 80 درصد ظرفيت جابجايي مسافر و 48 درصد ظرفيت حمل بار شبكه ريلي شهرستان استفاده شده است. در مقايسه با ظرفيت شبكه ريلي استان، خطوط راه‌أهن شهرستان جلفا 8.7 درصد ظرفيت جابجايي مسافر استان و 5/3 درصد ظرفيت حمل بار استان را به خود اختصاص داده‌اند. همچنين با توجه به ارقام سال 82 براي كل استان، 4.7 درصد مسافران جابجا شده و 6/2 درصد بار حمل شده در كل استان، از طريق شبكه خطوط ﺁهن شهرستان جلفا بوده است. (سند رهبردهاي توسعه استان ﺁذربايجان شرقي (افق 1400)؛ سازمان برنامه و بودجه ﺁذربايجان شرقي؛ بهمن 1376) (جداول شماره 5-8 و 6-8 )
در مورد راه‌آهن منتهي به جلفا (مركزيت منطقه آزاد ارس) آنچه واجد اهميت فوق‌العاده است، امكان دسترسي از اين طريق به راه‌آهن روسيه و اروپاست كه از زمان فروپاشي شوروي به سبب درگيريهاي قره‌باغ به حالت تعليق درآمده است. تا قبل از فروپاشي اين راه‌آهن فعال بوده و توانسته است تا حداكثر تن بار در سال (در دو جهت) به داخل و خارج از كشور حمل كند. نقطه ضعف اين راه آهن فرسودگي نسبي و ضرورت تعويض بوژي در مرز جمهوري خودمختار نخجوان است. طبق گزارشهاي موجود محوطه ايستگاه راه‌آهن در شهر جلفا و وضعيت نسبتاً خوبي دارد. اما براي پذيرش نقش و وظيفه‌اي در مقياس منطقه آزاد، بايد بطور كامل بازسازي و مدرنيزه گردد. نبايد فراموش كنيم كه جلفا نخستين شهري بود كه با احداث خط آهن جلفا ـ تبريز در سال 1296 داراي خط آهن گرديد.
جدول شماره 5-8 : برخي از مشخصات خطوط راه‌أهن استان و شهرستان
عنوان
طول خطوط راه‌أهن
تراكم خطوط راه‌أهن (در 100 كيلومترمربع)
تعداد ايستگاه راه‌ﺁهن
ظرفيت جابجايي
اصلي
فرعي
ايستگاه تشكيلاتي
ايستگاه باز
ايستگاه بسته
جمع ايستگاه
مسافر (نفر)
بار (تن)
جلفا
31609
67465
5.931
1
1
0
2
54.750
44.445
استان
601172
135161
1.619
5
27
7
29
627.534
1278.705
سهم شهرستان
5.3
4.99
3.664
20
3.7
0
5.1
8.7
3.5
مأخذ: اداره كل راه و ترابري استان
جدول شماره 6-8 : ميزان بار و مسافر جابجا شده توسط حمل و نقل ريلي (1382)
بار حمل شده (تن)
مسافر جابجا شده (نفر)
جلفا
21403
43853
استان
819355
934009
سهم شهرستان
4.7
2.6
مأخذ: اداره كل راه و ترابري استان
  • حمل و نقل هوايي
فرودگاه تبريز در سال 1336 با مساحت 800 هكتار و در فاصله 287 مايل هوايي تهران احداث شده و در سال 1370 از سطح فرودگاه داخلي به فرودگاه بين‌اللملي ارتقاء يافته است و براساس گزارش طرح أمايش ﺁذربايجان شرقي، توان تبديل به هاب هوايي منطقه شمال غرب كشور و ارائه خدمات بين‌‌المللي در منطقه قفقاز را دارد. علاوه بر فرودگاه تبريز، فرودگاه سهند در 120 كيلومتري تبريز و 8 كيلومتري مراغه به منظور انجام پروازهاي داخلي احداث شده و به عنوان يك فرودگاه محلي در ترابري كالا نقش ايفا مي‌كند.
در سال 1382، 667.481 نفر مسافر (1828 نفر در روز) و 12235.1 تن بار (ميانگين 33.5 تن در روز) توسط خطوط هوايي استان آذربايجان شرقي جابجا و حمل شده است، كه در برگيرنده 5.42 درصد كل مسافر جابجا شده و 11 درصد كل بار حمل شده توسط انواع شبكه حمل و نقل در استان بوده است. در شهرستان جلفا، امكانات و تجهيزات مربوط به حمل و نقل هوايي هم‌اكنون وجود ندارد، لكن بررسيهائي كه اخيراً انجام گرفته نشان مي‌دهد كه در صورت تأييد ضرورت احداث فرودگاه، پهنه‌هايي در غرب شهرستان جلفا براي احداث فرودگاه مناسب است. در مورد احداث فرودگاه در نزديكي شهر جلفا اين نكته گفتي است كه وجود چنين فرودگاهي مي‌تواند منطقه آزاد ارس را از بن‌بست كنوني خارج نمايد.
  • جايگاه منطقه جلفا از نظر الگوي حمل و نقل در پيشنهادات طرح‌هاي فرادست
با توجه به اهميت حمل و نقل در رشد و رونق اقتصادي كشور و منطقه و با توجه به موقعيت أذربايجان شرقي به عنوان نقطه اتصال ايران به كشورهاي حوزه قفقاز، در كليه طرح‌ها و برنامه‌هاي منطقه‌اي برگسترش و افزايش توان شبكه حمل و نقل استان تاكيد شده است. در ميان شهرستانهاي استان نيز، شهرستان جلفا به دليل موقعيت مرزي وهمجواري ﺁن، داراي اهميت ويژه‌اي مي‌باشد. روابط همجواري استان ﺁذربايجان شرقي، از سه نقطه جلفا، نوردوز و دوزال انجام مي‌گيرد كه در اين ميان با وجود موانع طبيعي رشته كوههاي قراداغ و دره و گردنه دره‌ريز، محور جلفا - مرند هنوز هم بهترين محور ارتباطي قسمتهاي مركزي كشور با كشورهاي ﺁن سوي مرز شمالي است. از اينرو در برخي از طرح‌هاي منطقه‌اي به طور خاص به وضعيت حمل و نقل جلفا اشاره شده و پيشنهاداتي براي ﺁن در نظر گرفته شده است. در ادامه جايگاه جلفا در طرح‌ها و برنامه‌هاي حمل و نقل ﺁتي استان ﺁذربايجان شرقي، به اختصار تشريح مي‌گردد.
آب و انرژی

  • برق
انرژي مورد نياز استان ﺁذربايجان شرقي در بخش‌هاي مختلف از خطوط انتقال برق، نفت و گاز تأمين مي‌شود. از ميان ﺁنها برق عمده‌ترين انرژي مورد استفاده در بخش‌هاي مختلف اقتصادي و اجتماعي است. انرژي الكتريكي استان از طريق نيروگاههاي موجود در منطقه و شبكه سراسري برق كشور تأمين مي‌شود. نيروگاه حرارتي تبريز عمده‌ترين توليدكننده و تأمين كننده برق منطقه است و واحدهاي گازي تبريز و صوفيان نيز حجم كمي از نيازهاي شبكه را تأمين مي‌كند. خطوط 400 كيلوولت استان در مسيرهاي زنجان ـ تبريز ـ شبستر تا آذربايجان غربي و مسير تبريز ـ مراغه ـ هشترود ـ ميانه كشيده شده است. استخوانبندي اصلي شبكه درون استان را خطوط 230 و 132 ولت تشكيل مي‌دهند. خطوط 130 كيلوولت استان كه 917 كيلومتر شبكه را شامل مي‌شود، در 12 مسير در سطح استان احداث شده است. خطوط 132 كيلوولت عمدتاً در نيمه غربي استان از جلفا تا تبريز و مراغه و بناب توسعه يافته است و خطوط 63 كيلوولت عمدتاً در نيمه شرقي استان در شهرستان‌هاي كليبر ـ خاروانا ـ سراب ـ مهربان ـ هشترود و قره‌ﺁغاج توسعه يافته‌اند.
شهرستان جلفا در حال حاضر فاقد تأسيسات توليد نيرو مي‌باشد و مصارف ﺁن از طريق شبكه سراسري برق تأمين مي‌گردد. اين شهرستان از مصرف‌كنندگان نسبتاً كوچك برق استان و ميزان برق مصرف شده در آن در سال 1381، 54.737 مگاوات ساعت بوده كه 1.51 درصد مصارف استان را به خود اختصاص داده است. سهم مصارف خانگي از كل مصارف برق نزديك به 41.43 درصد مي‌باشد كه تقريباً مشابه متوسط استان است. سهم مصارف تجاري با 9.81 درصد، روشنايي معابر با 5 درصد، مصارف عمومي با 20.92 درصد و كشاورزي با 19.26 درصد، بيشتر از ميانگين هريك در سطح استان مي‌باشد. مصارف صنعتي 3.58 درصد (برابر 1960 مگاوات ساعت) و بسيار پايين‌تر از رقم مشابه در كل استان است. تعداد كل مشتركين برق شهرستان در سال 1382، برابر 17.229 مشترك بوده است، كه 1.77 درصد كل مشتركين برق استان را درخود جاي داده است. متوسط مصرف مشتركين 3180 كيلووات ساعت در سال مي‌باشد كه در مقايسه با استان 15 درصد كمتر است.(جداول شماره 41 و 42)
جدول شماره 7-8 : مصرف برق استان برحسب نوع مصرف
عنوان تعرفه
مقدار مصرف شهرستان (مگاوات)
درصد
مقدار مصرف استان (مگاوات)
درصد
نسبت شهرستان به استان (درصد)
خانگي
22679
41.43
1,466,539
40.34
3.55
تجاري
5371
9.81
304,042
8.36
1.77
روشنايي معابر
2737
5
144,028
3.96
1.9
عمومي
11449
20.92
461,192
12.69
2.48
صنعتي
1960
3.58
992,540
27.30
0.2
كشاورزي
10541
19.26
266,935
7.34
2.95
جمع
54737
100
3,635,277
100
1.15
* مأخذ: شركت برق منطقه‌اي آذربايجان شرقي
جدول شماره 8-8 : وضعيت مشتركين برحسب تعرفه در شهرستان جلفا
عنوان تعرفه
تعداد مشتركين شهرستان
درصد
تعداد مشتركين استان
درصد
نسبت شهرستان به استان (درصد)
خانگي
14284
77.04
805,309
82.81
1.77
تجاري
3054
16.5
136,632
14
2.2
عمومي
489
2.63
18,693
1.09
2.6
صنعتي
106
0.6
6,592
0.67
1.6
كشاورزي
513
2.76
5,243
0.54
9.8
جمع
18541
100
972,469
100
1.9
مأخذ: شركت برق منطقه‌اي آذربايجان شرقي

از نظر ساير انرژي‌ها تاكنون در استان منابع نفت و گاز كشف نشده و نفت و گاز مورد نياز آذربايجان شرقي از طريق خطوط انتقال به اين استان منتقل مي‌شود. پالايشگاه تبريز به عنوان تنها پالايشگاه شمال غرب كشور تأمين كننده نيازهاي منطقه است و نفت خام مورد نياز آن از طريق خطوط لوله 16 اينچي به پالايشگاه منتقل مي‌شود. از طريق تبريز نيز خط لوله انتقال فرآورده در مسير تبريز ـ مياندوآب ـ اروميه احداث شده كه انبارهاي ذخيره نفت در مسير نيز از اين طريق تغذيه مي‌شوند.
  • گاز
گاز مورد نياز استان نيز، از طريق خط لوله 30 اينچي كه منطقه آذربايجان را از طريق انشعاب چلوند در شهرستان آستارا با خط لوله سراسري گاز طبيعي ارتباط مي‌دهد، تأمين مي‌گردد. علاوه بر ﺁن خط لوله انتقال گاز صادراتي تركيه نيز كه از استان عبور مي‌كند بخشي از نياز گاز استان را در طول مسير تأمين مي‌كند.
شهرهاي جلفا و هادي شهر داراي گازرساني مي‌باشند. همچنين 12 روستاي اين شهرستان در مسير خط اصلي شبكه گاز از اين ظرفيت بهره‌مند شده‌اند. بطور كلي در شهرستان جلفا 7842 عداد انشعاب گاز وجود دارد كه 7839 مورد آن خانگي و تجاري و 3 مورد آن مصرف صنعتي مي‌باشد. كل مصرف شهرستان جلفا سالانه حدود 34210 (هزار مترمكعب) مي‌باشد كه حدود 1 درصد كل مصرف استان است (جدول شماره 9-8 )
جدول شماره9-8 : ويژگي‌هاي شبكه گازرساني در شهرستان جلفا
شهر
تعداد شهر گازرساني شده
تعداد روستاي گاز رساني شده
تعداد انشعاب
تعدا مصرف كننده
ميزان مصرف هزار مترمكعب
كل
خانگي و تجاري
صنعتي
جمع
خانگي و تجاري
صنعتي
جلفا
2
12
8421
7839
3
9989
825
3
34210
استان
45
200
334568
334132
436
530889
34392
436
3535327
مأخذ: شركت گاز رساني آذربايجان شرقي

از نظر ساير انرژي‌هاي لازم و مؤثر در توسعه، پالايشگاه تبريز بعنوان تنها پالايشگاه شمال غرب كشور تأمين كننده نيازهاي منطقه است و نفت خام مورد نياز منطقه از طريق خطوط لوله 16 اينچي از انبار ري به پالايشگاه تبريز جهت توزيع در سراسر استان متصل مي‌شود.
  • عمر ساختمان‌هاي مسكوني در جلفا
نگاهي به موجودي مسكن جلفا و روند افزايش آن نشان مي‌دهد كه بطور كلي بيشتر ساختمانهاي مسكوني شهر جلفا در دو دهه اخير ساخته شده‌اند، اغلب واحدهاي مسكوني شهر نوساز بوده و با بيش از 75 درصد ساختمانهاي زير 30 سال عمر، شهري با موجودي مسكن جوان بشمار مي‌آيد. اين موجودي جوان و نوساز و ساخته شده با مصالح بادوام با اينكه بايد امتيازي براي بخش مسكوني شهر بشمار آيد، اما به لحاظ كيفيت ساخت و مديريت بهره‌برداري خاص اين نوع مجموعه‌ها (كه در اغلب خانه‌هاي سازماني نازل و نامطلوب ارزيابي مي‌شود) فاقد مطلوبيت لازم است.
از كل موجودي 1252 واحدي شهر جلفا طبق جدول شماره 26، حدود 25 درصد عمري بيش از 30 سال دارند، 63 درصد بين 10 تا 30 سال و فقط 12 درصدشان كمتر 10 سال مي‌باشند. به اين ترتيب با اينكه بيش از 75 درصد از موجودي مسكن جلفا زير 30 سال عمر داشته و بطور معمول مناسب و قابل بهره‌برداري بايد تلقي ‌شوند اما، اولاً به سبب اينكه اينها خانه‌هاي سازماني بشمار مي‌آيند و فقط براي كاركنان و شاغلان همين سازمان‌ها قابل بهره‌برداري‌اند، دوماً، از آنجائيكه خانه‌هاي سازماني از مديريت نگهداري و بهره‌برداري مناسب برخوردار نيستند، بايد با احتياط بعنوان بخشي از موجودي عمومي شهر براي همه شهروندان و براي دوره‌اي طولاني محاسبه گردند.
جدول شماره 5-7 : متوسط عمر موجودي ساختماني شهر جلفا
سال
بيش از 30 سال
30 تا 10 سال
كمتر از 10 سال
كل
تعداد
307
791
154
1252
درصد
25
63
12
100
مأخذ: آمار سرشماري نفوس و مسكن مركز آمار ايران
  • دوام و مصالح مصرفي
موجودي ساختماني شهر جلفا بدليل اينكه عمدتاً توسط دولت و بخش عمومي ساخته شده، مصالح بادوام در توليدشان بكار رفته است. طبق جدول شماره 6-7 بيش از 96 درصد از واحدهاي مسكوني شهر جلفا داراي اسكلت فلزي و بتوني بوده و با آجر و آهن و سنگ آهن ساخته شده و داراي سازه‌هاي مطلوبي مي‌باشند. اين بناها كه عمدتاً 1 تا 2 طبقه ويلائي و مستقل هستند. مقايسه دوام مصالح در شهر جلفا با متوسط ملي حكايت از شرايط مطلوب اين شهر نسبت متوسط ملي، حتي موجودي ساختماني هادي شهر در همان شهرستان دارد.
جدول شماره 6-7 : مصالح ساختماني مصرفي در بناهاي شهر جلفا
نوع مصالح
تعداد
درصد
اسكلت فلزي يا بتوني
405
32
آجر و آهن سنگ آهن
812
64
آجر و چوب سنگ چوب
21
1.7
بلوك سيماني
4
0.1
خشت و چوب
5
0.4
اظهار نشده
5
0.4
مأخذ: آمار سرشماري نفوس و مسكن و گزارشهاي طرح هادي
جدول شماره7-7 : سهم واحدهاي مسكوني با دوام (درصد)
نقاط / سال
1365
1375
1384
شهر جلفا
58.4
79.7
96
هادي شهر
5.5
39.5
60.6
متوسط كشور
46
59
70.0


  • منطقة حفاظت شده ارسباران
Image


منطقه حفاظت شده ارسباران با وسعت 72 هزار هكتار در كناره هاي جنوبي رود ارس در شهرستان كليبر واقع شده و به عنوان مكان ذخيره بيوسفر در يونسكو به ثبت رسيده است و از ارزش هاي خاص گياهي و جانوري برخوردار است.
Image
نحوه صدور گواهی مبدا اتاق بازرگانی

پروژه های عمرانی

پروژه های عمرانی بهره برداری شده پروژه های عمرانی در دست اجرا
پروژه های خدمات شهری در دست اجراپروژه های خدمات شهری یهره برداری شده
پروژه های سرمایه گذاری در دست اجرا

 ردیف عنوان پروژه
 شرکت مجری پروژه
 1  تولید کامیون و کامیونت
شرکت تاروس
 2  تولید نان صنعتی
 شرکت زرین خوشه پرمیس
 3  تولید انواع نخ
 شرکت جلفا کاران ارس
 4
  احداث پالایشگاه
 شرکت آغری تجارت
 5  احداث نیروگاه 500 مگاواتی
 شرکت پارس قائم گستر
 6  احداث ویلا و سوئیت
 شرکت ویلا های کوهستانی
 7  تولید کیسه پلاستیکی و نوار استرچ
 شرکت کاسپین خزر پلاستیک ارس

بازديد چشمگير گردشگران از منطقه آزاد ارس

بنا تا نهم فروردين ماه سال 1389، تعداد گردشگران از اين منطقه به 650 هزار نفر رسيده است.

به گزارش  بنا، فرهاد اسماعيلي معاون فرهنگي، اجتماعي و گردشگري منطقه آزاد ارس گفت: تعداد گردشگران ورودي به منطقه آزاد ارس در 9 روزه سال 1389 به 650 هزار نفر رسيده است، در حالي که اين تعداد از بازديد کنندگان نسبت به مدت مشابه سال گذشته، رشد 52 درصدي داشته است.
وي افزود: در حالي منطقه آزاد ارس در ميان ساير مناطق رتبه اول را در جذب گردشگري در سال 1388 از آن خود کرد که تا روز 13 فروردين ماه سال گذشته، معادل 130 هزار نفر گردشگر ورودي به منطقه آزاد ارس داشته‏ايم.
اسماعيلي در ادامه از برگزاري جشنواره سفره‏هاي هفت سين با حضور 13 سفره در 27 اسفند ماه سال 88 سخن گفت و ادامه داد: در 27 اسفند ماه سال 88، جشنواره سفره‏هاي هفت سين بر اساس آداب و فرهنگ منطقه ارس تهيه شد که اين اقدام به نوبه خود منجر به ترويج آداب و رسوم منطقه ارس در ميان گردشگران ورودي شد.
معاون فرهنگي، اجتماعي و گردشگري منطقه آزاد ارس يادآور شد: در ابتداي ورود گردشگران، نمايشگاه عکسي در نقاط گردشگري اين منطقه برگزار شد تا از اين طريق، گردشگران با اطلاع از اين نقاط به بازديد بپردازند.
سیستمهای جوی ، وزشها و دما

  • دما و رطوبت نسبی

دما يكي از مهمترين عناصر آب وهوايي است كه درارتباط مستقيم با عامل عرض جغرافيايي وارتفاع تعيين مي شود. شهر جلفا كه از سال ها پيش داراي ايستگاه سينوپتيك بوده است درارتفاع704متري از سطح درياهاي آزاد واقع شده است و از اين نظر در بين شهرهاي استان آذربايجان شرقي ( به جز دوشهر بسيار كوچك سيه رود و نوچه مهر كه آن ها نيز درشرق شهرستان جلفا قرارگرفته اند)كمترين ارتفاع را به خود اختصاص داده است. به عبارت ديگر مي توان گفت كه شهر جلفا ومنطقة آزاد ارس دراين استان درپست ترين نقطة استان واقع شده است. اين موقعيت ارتفاعي درمجموع به رغم آن كه جلفا درشمالي‌ترين ناحيه كشور يعني درعرض جغرافيايي38 درجه و45 دقيقه قرارگرفته، موجب تعديل درجه حرارت آن نسبت به نقاط هم عرض آن در آذربايجان شده است. ارتفاع پايين درمجموع موجب افزايش درجه حرارت درشهر جلفا وهمچنين دشت گلفرج نسبت به نواحي كوهستاني پيرامون وبلندناحيه شده است.

  • بارندگی

بارندگي يكي ديگراز عناصر مهم وتعيين كنندة آب وهوايي درهرناحيه است. ميزان بارندگي و زمان وقوع آن مي‌تواند به آب و هوا ويژگي خاصي اعطاء كند. درجدول 2- 5 برخي‌ويژگي‌هاي عمده بارندگي در شهرجلفا نمايانده شده است. چنان كه پيداست ميزان بارندگی سالانه اندكي از‌ 220 ميليمتر بيشتر است. در طول دورة آماري كمترين وقوع بارندگي سالانه حدود113 ميليمتر بوده است. بارندگي سالانه به طور كلي در حدود 42 روز درسال فرو مي‌ريزد. ميانگين روزهاي بارش برف درطول سال به حدود17 روزمي رسد. همچنين محاسبه شده كه دردوره هاي بازگشت 100 ساله وقوع بارندگي تاچه ميزان ممكن است اتفاق بيفتد. چنان كه درجدول پيداست دردورة بازگشت پنج ساله امكان وقوع بارندگي 267 ميليمتر و در دورة 100 ساله اين امكان به 376 ميليمتر در سال مي رسد.
درجدول 2-6 رژيم بارندگي‌ماهانه ‌جلفا نشان ‌داده شده است. چنان كه پيداست رژيم بارندگي دراين شهر از توزيع بالنسبه متوازني برخوردار است وتوزيع آن به جز درتابستان (كه آن هم بارندگي ماهانه اش به حدود5 ميليمتر در هر ماه مي‌رسد)، در بقية ماه‌هاي سال به نسبت تقريباً متوازني تقسيم شده است.

  • وزش باد

در مطالعات كاربردي براي ايجاد ياتوسعه سكونتگاه ها، بررسي خصوصيات وزش بادها درهرناحيه اي به چند دليل زير اهميت دارد:
نخست به اين دليل كه جهت هاي وزش باد غالب مي تواند راهنماي مناسبي براي استقرارصنايعي باشدكه آلوده زا هستند. همچنين درساخت فرودگاه ها لازم است بدانيم كه جهت باد غالب از كدام سو مي وزد تادرساخت فرودگاه ، امتداد باند فرودگاه را درجهت مناسب براي نشست وبرخاست هواپيماها احداث كنيم.
دومين عاملي كه ضرورت مطالعه باد را گوش زد مي كند اين است كه باد درفصول گرم وسرد سال دوتاثير مختلف برجاي مي گذارد. درفصل گرم سال، سرعت وزش باد مي تواند برآسايش انسان تاثير مطلوب برجاي گذارد برعكس درفصل سرد سرعت زياد باد موجب سخت تر شدن شرايط براي آسايش انسان مي شود.
و سرانجام ثبت سريعترين بادهاي هر ناحيه عامل مهمي براي طراحي دكل‌هاي فشار قوي واستحكام ساختمان‌ها است.
چنانكه مي دانيم براي ثبت خصوصيات بادها نيازمند ايستگاه هاي سينوپتيك درهر ناحيه اي هستيم. در شهر جلفا يك ايستگاه سينوپتيك نسبتاً قديمي وجود دارد كه امكان بررسي ويژگي هاي بادها را فراهم كرده است. چنان كه در جدول 2-7 مشاهده مي‌شود جهت هاي وزش، درصد فراواني وميانگين سرعت وزش باد از هر جهتي به تفكيك ماهانه درآن آمده است. با استفاده از مقادير سالانة اين جدول بايد بگوييم كه درحدود50 درصد از سال هوا فاقد باد است. در 50 درصد بقية موارد اندازه گيري هاي باد با سرعت هاي متفاوت ديده باني شده است.
بادغالب اصلي دراين ايستگاه از جهت شمال شرقي مي وزد كه ميانگين سرعت آن درسال 7/4 متر برثانيه به دست آمده است. بيشترين فراواني وزش باد نيز از همين جهت مي وزدكه 5/16 درصد كل فراواني هاي وزش رادرطول سال به خود اختصاص مي دهد.
  • منابع آب موجود در منطقه
با استفاده از آخرين مطالعات طرح جامع آب كشور ايران به شش حوزة آبريز اصلي، دوازده حوزه، سي وشش حوزه فرعي يا زير حوزه وهركدام از زير حوزه ها نيز به تعدادي واحد هيدرولوژي يا واحد مطالعاتي تقسيم شده است. «واحد مطالعاتي» به دليل برخورداري از كد چهاررقمي به واحد هاي چهاررقمي نيز معروفند. شهر جلفا، شهر هادي شهر ومنطقة آزاد ارس درحوزه ارس، زير حوزه حاجيلر چاي و در واحد مطالعاتي دره ديز چاي با كد چهار رقمي 1-3-1-2 واقع شده اند. مساحت اين واحد 1010 كيلومتر مربع است.
واحد مطالعاتي دره ديز چاي كه نام دشت آن درمطالعات طرح جامع آب كشور به نام جلفا ناميده مي شوددر واقع بيشتر همان محدوده اي است كه در جنوب شهر جلفا ومنطقةآزاد ارس واقع شده است. اين ‌واحد از شمال ‌به ‌رودخانة ارس، از غرب ‌به ‌واحد مطالعاتي آق چاي ، از جنوب به واحد هاي مطالعاتي زيلبر چاي و واحد زنوز چاي و از شرق به واحد مطالعاتي اير‌چاي محدودشده است.دربررسي‌حاضر منابع آبي واحد مطالعاتي دره ديز چاي كه منطقةآزاد ارس درآن واقع شده مورد بررسي قرارگرفته است.
  •  منابع آب سطحی

در واحد مطالعاتي دره ديز چاي رودخانه هاي اصلي عبارتند از دره ديز چاي، علمدار و ارسي كه از جنوب به شمال جريان دارند ونهايتاً به رودخانه ارس مي ريزند.رودخانة دره ديزچاي درغرب شهر جلفا ومنطقة آزاد ارس وارد رود ارس مي شود. رود علمدار پس از عبور از شهر جلفا به ارس مي ريزد. اما رود ارسي كه در داخل دهستان ارسي جريان مي يابد پس از عبور از مركز اين دهستان به رود ارس مي پيوندد. درداخل اين واحد مطالعاتي علاو ه برشهر جلفا شهر هادي شهر وسيه رود نيز واقع شده است. مشخصات واحد مطالعاتي دره ديز چاي به همراه ميانگين بارش درمناطق دشتي وكوهستاني وحجم كل بارش درآن درجدول 2- 16 نشان داده شده است. چنان كه پيداست مجموع بارندگي دركل سطح واحد مطالعاتي به بيش از300 ميليون مترمكعب بالغ مي گردد كه ازاين ميزان 114م م م درمناطق دشتي واحد كه مساحتي برابر399كيلومترمربع داردفرو مي ريزد. بقيه يعني 189م م م درمناطق كوهستاني اين واحدمطالعاتي كه از مساحتي برابر611كيلومترمربع برخورداراست فرومي ريزد.

  • اقلیم ، طبیعت و جغرافیای منطقه آزاد ارس
خصوصیات اقلیمی هر منطقه ترکیبی از عوامل مختلف نظیر طول و عرض جغرافیایی ، ارتفاع منطقه از سطح دریا ، تشعشع خورشید ، رطوبت نسبی هوا ، درجه حرارت ، وزش باد ، میزان بارندگی و ... می باشد که تغییر یک یا چند عامل موجب پیدایش خصوصیات اقلیمی گوناگون و اثرات متفاوت در ایجاد شرایط زیست مناسب هنگام طراحی یک مجموعه می گردد.
بررسی و شناخت این عوامل می تواند راهنمای مناسبی جهت استفاده از امکانات طبیعی محیط و کاهش اثرات نامطلوب طبیعی و ایجاد شرایط راحت و احساس آسایش برای افراد استفاده کننده از مجموعه باشد.
برخورد صحیح طرح در زمینه انطباق با شرایط اقلیمی هر منطقه از یک سو تضمینی بر عملکرد صحیح تر معماری بوده و از دیگر سو مسأله ورزش ارتباط بسيار فشرده و نزديكي با شرايط آب و هوايي داشته و عواملي نظير درجه حرارت ، شدت و جهت وزش باد ، ميزان رطوبت ، تابش آفتاب و غيره هم بر ابنيه ورزشي و هم بر امر ورزش تأثير گذار است.
آب وهوا چنان كه مي دانيم از تركيب و درآميختگي عناصر گوناگون اقليمي دردوره اي طولاني ويژگي ‌ساختاري‌ خود را متجلي‌ مي‌سازد. به‌ عنوان ‌مثال با استفاده از عناصري چون دما، بارندگي، رطوبت، باد و... در يك ديدباني طولاني مي‌توان ويژگي‌هاي دائمي آب و هواي يك ناحيه يا منطقه را مشخص ساخت. بنابراين ميانگين داده هاي آماري دريك دوره طولاني درشناخت آب و هوا ي يك ناحيه اهميتي مهم پيدا مي كنند. با اين حال داده هاي مطلق عناصر اقليمي نيز در برخي مواقع هشدارهاي لازم را براي پيش گيري از حوادث استثنايي ضروري مي سازد. به عنوان مثال دربررسي دماي يك ناحيه وجود يك روز يخبندان حتی درطول دورة آماري 20 ساله نيز با دماي 10- درجه نيز مي تواندهشدار دهنده باشد. زيرا مي تواند بيانگر امكان وقوع چنين شرايط يخبنداني در هرسالي درآينده باشد.
اقلیم کلی منطقه آزاد ارس نیمه خشک و سرد می باشد و تنها قسمت کوچکی از ارتفاعات فوقانی و حاشیه رود ارس دارای اقلیم خشک و سرد می باشند . مقدار بارش سالیانه 225 تا 400 میلی لیتر می باشد . مقدار متوسط دمای سالیانه 15 درجه سانتی گراد در حاشیه رود ارس تا 5 درجه در ارتفاعات بلند متغیر است . تعداد روزهای یخبندان در جلفا 80 روز می باشد که این مقدار تا 140 روز در مناطق مرتفع تر نیزافزایش می یابد .
بررسي آب و هوای منطقه آزاد ارس اساسا برپاية داده هاي مطالعات گستردة اقليمي كه در طرح كالبدي منطقة آذربايجان انجام شده صورت گرفته است.
  • موقعیت جغرافیایی، محدوده منطقه آزاد ارس

منطقه آزاد ارس در شمالغرب ايران در نقطه صفر مرزي در مجاورت با کشورهای ارمنستان، آذربايجان و جمهوري خودمختار نخجوان استقرار يافته است.
بر اساس مصوبه هیات وزیران در تاریخ 7/4/1384 به شماره 20708/ت530820 محدوده منطقه آزاد ارس شامل 9700 هکتار از اراضی منطقه می شد که براساس مصوبه جدید این هیات محترم در 14/9/1387 , محدوده این منطقه به 51 هزار هکتار شامل بخشهايي از 2 شهرستان جلفا و كليبر افزایش یافت .
این محدوده ابلاغی در بخش متصل، محدوده اصلی را از 9700 هکتار به 20500 هکتار افزایش داده است و در 3 بخش منفصل نیز قسمتی از شهرستان كليبر به وسعت 24 هزار هكتار (موسوم به قلي بيگ لو) و اراضي اطراف سد خدآفرين به وسعت 6100 هكتار و محدوده گمرك نوردوز ( مرز ایران با ارمنستان) به وسعت 240 هكتار جمعاً به وسعت 51000 هكتار كل محدوده منطقه آزاد ارس را تشكيل مي دهد.
  • موقعيت جغرافيايي، حدود و وسعت شهرستان جلفا

شهرستان جلفا در شمال غربي استان آذربايجان شرقي، بين 45 درجه و 17 دقيقه تا 46 درجه و 31 دقيقه طول شرقي و بين 38 درجه و 39 دقيقه تا 39 درجه و 2 دقيقه عرض شمالي بصورت نوار باريكي در مرز شمالي استان واقع شده و از شمال به رودخانه ارس و جمهوريهاي نخجوان و ارمنستان و آذربایجان منتهی می شود . وسعت این شهرستان 31/1670 كيلومتر مربع می باشدکه شهرستان كليبر حدود شرقي و شهرستانهاي مرند و اهر نيز همسايگان جنوبي این شهرستان محسوب مي‌شوند.
بطور متوسط عرض اين شهرستان 17 كيلومتر، و طول آن 100 كيلومتر است. شهرجلفا مركز اين شهرستان در 135 كيلومتري شمال غرب تبريز و 65 كيلومتري شمال شهر مرند قرار دارد. از نظر وسعت جلفا از شهرستانهاي كوچك استان به شمار مي‌رود و با 31/1670 كيلومتر مربع وسعت تنها 4/3 از كل مساحت استان را در پوشش خود داشته كه از ايـن نظر در رده دوازدهم قرار دارد.
بخش مركزي شهرستان جلفا، دهستانهاي شجاع و ارسي را در بر مي‌گيرد. شهر جلفا در محدودة جغرافيائي دهستان شجاع و شهر هادي شهر در محدودة جغرافيائي دهستان ارسي واقع شده‌اند . از نظر تقسيمات سياسي شهرستان جلفا داراي دو بخش با نامهاي بخش مركزي و بخش سيه رود و 5 دهستان با نامهاي ديزمار غربي، نوجه مهر، ارسي، داران، شجاع مي باشد. براساس آمار سال 1383 تعداد آباديهاي داراي سكنه شهرستان جلفا 73219 آبادي مي باشد.

 

كشورهاي همجوار

جمهوري آذربايجان
  • حكومت :‌ جمهوری
  • مساحت : 60086 كیلومترمربع
  • جمعیت : 3858687 نفـر
  • رشد سالانه جمعت : 0.52 درصد
  • پایتخت : باكو
  • زبان : تركی آذری
  • دین : اسلام
  • واحد پول: منات

نام رسمی کشور آذربایجان جمهوری آذربایجان (به آذربایجانی: Azərbaycan) و پایتخت آن باکو است. جمهوری آذربایجان در منطقه جغرافیایی قفقاز و در گذرگاه اروپا و آسیای جنوب غربی و در جوار دریای خزر قرار گرفته است.
قانونگذاری است نوع حکومت جمهوری آذربایجان جمهوری پارلمانی چند حزبی با یک مجلس. جمهوری آذربایجان سکولار است و از سال ۲۰۰۱ به عضویت شورای اروپا در آمده است.ولی به دلیل عدم وجود نهادهای دموکراتیک این جمهوری تازه استقلال یافته، هم چنان از میراثهای ساختار استبدادی اتحاد جماهیر شوروی رنج می‌برد. اکثریت جمعیت جمهوری آذربایجان مسلمان شیعه هستند. ۸۹٪ جمعیت آن ترک ‌زبان هستند. در کنار زبان ترکی آذربایجانی (زبان رسمی) زبانهای روسی، ارمنی، کردی ،تالشی و لزگی نیز صحبت می‌شود.

جمهوري ارمنستان

مشخصات آماری ارمنستان
  • نام رسمی: ارمنستان (Haikakan)
  • عضو: سازمان ملل متحد، جامعه کشورهای مستقل مشترک المنافع، کنفرانس امنیت و همکاری در اروپا
  • حکومت : جمهوري
  • مساحت: 29800 کیلومتر مربع
  • خط ساحلی: خط ساحلی ندارد
  • مختصات جغرافیایی: 40 درجه شمالی و 45 درجه غربی
  • جمعیت: 3800000 نفر (2002)
  • رشد سالانه جمعیت: 0.32- درصد
  • پایتخت: ایروان
  • شهرهای عمده: کوماری ، کاراکلیس
  • زبان: ارمنی ، آذری، کردی
  • مذهب: ارمنی(مسیجی گریگوری) 64.5%
  • امید طول عمر: 71.8 سال
  • واحد پول: درام
  • موقعيت جغرافيايي:
    جمهوری ارمنستان در قفقاز جنوبی در میان دریای سیاه و دریای خزر است. همسایگان آن در غرب ترکیه، در شمال گرجستان، در شرق جمهوری آذربایجان و در جنوب ایران و ناحیه خودگردان نخجوان می‌باشند. بزرگ‌ترین دریاچه این کشور دریاچه سوان است که آب شیرین دارد و رویه نسبتاً بزرگی از بخش میانی این کشور را پوشانده است.
    ارمنستان کوهستانی است - فقط 10% مساحت کشور کمتر از 1000 متر ارتفاع دارد.
  • رودهای مهم: ارس، زنگه.
  • بلندترین نقطه: کوه آراگاتس با ارتفاع 4090 متر.
آب و هوا: ارمنستان آب و هوایی خشک با اختلاف محلی بسیار به دلیل میزان ارتفاع و دیگر عوامل دارد.
جمهوري تركيه
  • حكومت : جمهوری
  • مساحت : 779450 كیلومتر
  • جمعیت : 67,308,928 (July 2002 est.)نفر
  • رشدسالانه جمعیت : 2.3 درصد
  • پایتخت : آنكارا
  • زبان : تركی استانبولی
  • دین : اسلام
  • واحد پول : لیر

  • ويژگيهاي جغرافيايي تركيه
    موقعيت جغرافيايي: تركيه در جنوب شرقي اروپا و جنوب غربي آسيا واقع شده است. مرز مشترك زميني تركيه 2.627 كيلومتر مي‌باشد و كشورهاي هم مرز عبارتند از : ارمنستان با 268 كيلومتر مرز مشترك،آذربايجان با9 كيلومتر مرز مشترك، بلغارستان با 240 كيلومتر مرز مشترك، گرجستان با 252 كيلومتر مرز مشترك، يونان با 206 كيلومتر مرز مشترك، ايران با 499 كيلومتر مرز مشترك، عراق با331 كيلومتر مرز مشترك و سوريه با 822 كيلومتر مرز مشترك. تركيه هم مرز با درياي سياه، درياي اژه و درياي مديترانه مي‌باشد.
    مساحت كل كشور تركيه 780580 كيلومتر مربع مي باشد كه 770760 كيلومتر مربع آن را زمين و 9820 كيلومتر مربع آن را آب تشكيل مي‌دهد.
    آب و هوا : سواحل شمال، جنوب و غرب تركیه، دارای آب و هوای مدیترانه با زمستانهای كوتاه و معتدل، وتابستانهای گرم و طولانی است. قسمتهای مركزی تركیه، خشك ولم یزرع بوده و میانگین بارش سالانه آن، كمتر از 25 سانتی متر است. به طور كلي كشور تركيه داراي آب و هواي معتدل با تابستانهاي گرم و خشك معتدل و زمستانهاي مرطوب و معتدل مي‌باشد كه اين ويژگيها درمناطق مياني شديدتر است.
    نوع زمين : زمينهاي تركيه بيشتر كوهستاني همراه با جلگه هاي ساحلي محدود و فلات مركزي مرتفع (بخش آسيايي كشور تركيه) مي‌باشد.
    منابع طبيعي: منابع طبيعي تركيه شامل: آنتيموان) نوعي عنصر فلزي( ، زغال سنگ، كروم، جيوه، مس، بورات، سولفور، سنگ آهن، زمينهاي مزروعي، نيروي هيدروالكتريك (نيروي برقي، آبي) است.
 

سازمان

منطقه آزاد ارس با برخورداري از مرز مشترك با كشورهاي آذربايجان ، ارمنستان و جمهوري خودمختار نخجوان و وجود خطوط ارتباطي با اروپا و منطقه قفقاز ، ‌تركيه و حوزه مديترانه و قرارگيري در كريدورهاي بين المللي حمل و نقل، پيشينه تاريخي اقتصادي قابل توجه، اقليم مناسب، منابع غني آب، مراتع و ذخيره‌گاه‌هاي جنگلي، قابليت‌هاي توسعه گردشگري در زمينه هاي تاريخي، فرهنگي و طبيعي و ورزشي بين-المللي و پتانسيل بالاي رشد و توسعه صنعتي، معدني، كشاورزي، خدماتي و علمي و آموزشي به طور با لقوه نقش حائز اهميتي را در ارتباط با چشم انداز بيست ساله به خود اختصاص داده است.
وجود شهر تبریز بعنوان پسکرانه برتر و وجود مناطق ارزشمند اكولوژيكي و ذخيره گاه‌هاي بين المللي و پشتوانه هاي ارزشمند توسعه كشاورزي، شرايطي را فراهم كرده است كه نه تنها به پشتوانه آن، ارس منطقه اي برخوردار از سلامت،‌ رفاه،‌ امنيت غذايي و محيط زيست مطلوب خواهد بود، بلكه توانايي آن را دارد كه به يك منطقه بين المللي سلامتي و درماني تبديل شود.
وجود معادن غني و ايجاد صنايع وابسته و نزديكي به شبكه هاي زيربنايي، زمينه هاي توسعه تكنولوژي هاي نوين ، (بيوتكنولوژي، نانوتكنولوژي و IT ) بستر را براي حضور موثر در عرصه ملي در جهت رشد پرشتاب و مستمر اقتصادي و كسب جايگاه اول اقتصادي،‌علمي و فن آوري در منطقه، را فراهم می آورد.
‌همچنين سابقه تاريخي مركزيت تجاري منطقه و توانمندي هاي بالاي صادراتي و با فراهم سازي زيرساخت ‌هاي توسعه، فعاليت هاي بازرگاني در كنار گمركات و مراكز تخليه و بارگيري كالا مي تواند بسترساز تعامل سازنده با جهان باشد. 

منشور اخلاقی سازمان منطقه آزاد ارس

با ايمان به اراده خالق هستي و در جهت حفظ منافع ملي و سازماني و رضايتمندي مردم منطقه كه سرمايه واقعي ما مي باشند ، به رعايت اصول ذيل معتقديم :

  • حضور به موقع در محل كار و وقت شناسي در ارتباط با همكاران و ارباب رجوع .
  • خوشرويي و متانت نسبت به همكاران و مراجعان .
  • راهنمايي و ارائه خدمات مشفقانه به ارباب رجوع در اسرع وقت و تلاش جهت تأمين نيازهاي منطقي و رضايتمندي آنان .
  • ارائه اطلاعات لازم به همكاران جهت انجام خدمات بهينه و تسريع در اجراي امور به نحو مطلوب .
  • انجام وظايف به صورت مؤثر و كارآمد همراه با سرعت و دقت و منطبق با قوانين و مقررات سازماني .
  • پرهيز از شايعه سازي ، تهمت ، غيبت ، خبرچيني و هر اقدامي كه صميميت و اعتماد همكاران را تضعيف نمايد .
  • رازداري و خودداري از افشای اسناد و مدارك محرمانه و اسرار و اطلاعات مشتريان .
  • استفاده از پوشش مناسب با عرف و فرهنگ جامعه .
  • جلوگيري از اسراف و مصرف بيهوده امكانات و اموال سازمان .
  • رعايت اعتدال و توازن بين زندگي شغلي و خانوادگي .
  • استفاده صحيح از اختيارات و قدرت سازماني .
  • درك صحيح اهداف سازمان و همسو نمودن اهداف فردي با آن .
  • احساس مسئوليت نسبت به حرفه و سازمان متبوع .
  • كوشش در جهت افزايش دانش و مهارت هاي شغلي .
  • صندوق رفاه ارس
موسسه صندوق رفاه ارس بموجب ماده 46 فصل هفتم مقررات اشتغال نیروی انسانی ، بیمه و تامین اجتماعی ( سازمان هر منطقه آزاد مکلف است ، راساً یا با مشارکت سازمان تامین اجتماعی و یا شرکتهای بیمه نسبت به تاسیس صندوق یا صندوق هایی به منظور ارائه خدمات درمانی ، غرامت دستمزد ایام بیماری ، بارداری و سایر موارد مربوط برای کارکنان مشمول این مقررات در مناطق آزاد اقدام نماید ) در این مناطق آزاد تجاری - صنعتی جمهوری اسلامی ایران با شخصیت حقوقی مستقل و با تصویب هیات مدیره سازمان تاسیس گردیده است .
این موسسه علاوه بر تعهدات سازمان تامین اجتماعی ، خدماتی شامل بیمه های مکمل ، پس انداز و امور سرمایه گذاری و رفاهی حسب اهداف از پیش تعیین شده انجام وظیفه خواهد نمود .
معرفی مسئولین سازمان

نام ونام خانوادگي سمت تلفن و نمابر پست الكترونيكي
مهندس عباس رنجبر رئيس هيات مديره و مدير عامل 0492- 3024951-52
 Info@arasfz.ir
اكبر غفاري عضو هيات مديره 5263833- 0411
 
 سید محمد علی اعلمی  مدیر دفتر مدیرعامل 
 3024951- 0492   aalami@arasfz.ir
دکتر ایرج حاتمی معاون اقتصادي و سرمايه گذاري 3 -3030092- 0492 hatami@arasfz.ir
دكتر مسعود ژاله رجبي مشاور اموراقتصادی و سرمایه گذاری
   masoud@arasfz.ir
مهدي پارسايي معاون توسعه مدیریت 3025700- 0492 m-parsaee@arasfz.ir  
ناصر پور اميني معاون عمران و توسعه شهري 3025848- 0492
amini@arasfz.ir
فرهاد اسماعیلی   معاون فرهنگي - اجتماعي و گردشگری 3023500- 0492   fesmaeli@arasfz.ir
یوسف الله ویردی زاده مدير روابط عمومي و امور بين الملل 3 -3026072- 0492
  pr@arasfz.ir
جواد فتحی مدیر حقوقی 3 -3025701- 0492  
نصرت شفیعی دیزجی مدیر اجرایی و نظارت 3 -3025701- 0492 
 
 سعید اسماعیل پور  مدیر طرح و توسعه 3 -3025701- 0492 
 
 احمد فرزین  مدیر خدمات شهری و فضای سبز 3 -3025701- 0492 
 
حسین کریم زاده  مدیر املاک
 3030241- 0492  
محمد علی کهنمویی مدیر توسعه منابع انسانی و پشتیبانی 0492 -3026077  
حسن نهاله  مدیر برنامه و بودجه
و سرپرست مدیریت سرمایه گذاری		 3025878- 0492   nahaleh@arasfz.ir
محمد رضا پور صالحی سرپرست مدیریت تحقیق و توسعه  0492 -3025803   h.azizian@arasfz.ir
 کریم کاشانی  مدیر مالی 3025855- 0492  

لفن هاي ضروري

پليس
110
آتش نشاني
125
اورژانس
115
اطلاعات تلفن
118
اطلاع رساني راه و ترابري
141
بيمارستان دكتر ساجدي هاديشهر
0492-3040011
مديريت روابط عمومي و امور بين الملل
3025850-54- 0492
دفتر مركزي سازمان منطقه آزاد ارس
3024951- 0492
معاونت فرهنگي - اجتماعي
3025656-57- 0492
واحد ثبت شركت ها
3025850-54- 0492
گمرك منطقه آزاد ارس
0492-3030079
0492-3030061
0492-3030077
معاونت اقتصادی و جذب سرمايه گذاري
3025850-54- 0492
0492-3025878
 واحد کار و خدمات اشتغال
  0492-3025705
بانك تجارت
3024422- 0492
بانك ملي
3023055-6- 0492
بانك صادرات
3022771- 0492
بانك كشاورزي
3024450- 0492
بانك رفاه
3022870- 0492
بانك ملت
3022900- 0492
بانك سپه
3022707- 0492
موسسه مالي اعتباري قوامين
3022969- 0492
ايستگاه راه آهن جلفا
3022848- 0492
آژانس حمل ونقل بين شهري بدر جلفا
3022383- 0492
تاكسي تلفني فجر
3022706- 0492
تاكسي تلفني آذرتاكسي
3024111 -0492
تاكسي تلفني پرواز
3023696- 0492
تاكسي تلفني سماء
3024744- 0492
مهمانسراي جهانگردي جلفا
3022220- 0492
مجتمع تجاري آراز
3023694- 0492
غذاخوري اولدوز
3022587- 0492
غذاخوري حاج علي خرم
3022207- 0492
غذاخوري حاتم
3022828- 0492
مهمانپذيري آذربايجان
3023104- 0492
مهمانپذيري درنا
3023812- 0492
مهمانپذيري ارس
3022256- 0492
شيريني سراي كوشا
3023246- 0492
شيريني سراي لوكس
3023311- 0492
مركز خدمات درماني جلفا
3022777- 0492
مركز خدمات رايانه اي نوآوران
3022406- 0492
هنگ مرزي جلفا
3022200- 0492
پايانه پل چوبي
3022578- 0492
صرافي احمدزاده
3025566- 0492
صرافي عليزاده
3023427- 0492
اطلاعات بیشتر را در این ادرس بیابید
http://www.arasfz.com

یزدفردا

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا